Veel ziekenhuizen zijn niet gezond

Ziekenhuizen zijn helemaal niet zo gezond als bestuurders zelf denken. Antonius Sneek schrapt minstens honderd banen. Nij Smellinghe draait voor het tweede jaar verlies. Er is vrees dat er nog meer ziekenhuizen in problemen komen.

Het Antonius Ziekenhuis in Sneek is een van de ziekenhuizen met een fiks probleem. Nu gaat het mes erin. Het kan niet langer. Het schrappen van minstens honderd banen is onderdeel van een groter plan om de kosten omlaag te brengen. Onderzoek wijst uit dat het ziekenhuis in Sneek te veel geld uitgeeft aan personeel en materiële kosten en voorts te hoge kapitaalslasten heeft. Tot de Antonius Zorggroep hoort ook het ziekenhuis in Emmeloord en Thuiszorg Zuidwest Friesland.

Er zijn meer ziekenhuizen die in de gevarenzone zitten, waarschuwt onderzoeks- en accountantsbureau BDO. Forse ingrepen in de gezondheidszorg door de overheid hebben grote gevolgen. Zo’n 20 procent van de ziekenhuizen zit nog in de risicosfeer. Daartoe horen opvallend veel kleine ziekenhuizen.

BDO is een beetje een roepende in de woestijn. De alarmsignalen worden wel gehoord door ziekenhuisdirecteuren, maar dat is het dan. De onderzoekers maakten een rondgang langs bestuurders. Zij herkennen het beeld, maar trekken daarop de conclusie dat het niet voor hun eigen ziekenhuis geldt.

In Friesland is er onmiddellijk herkenning. Immers, ziekenhuis De Sionsberg in Dokkum is in 2014 ten onder gegaan. Het kleinste ziekenhuis van Nederland kon het niet langer bolwerken. Het bezweek onder een zware schuldenlast.

Ook ziekenhuis Nij Smellinghe in Drachten is getroffen, omdat het zich over De Sionsberg had ontfermd. Het kost het ziekenhuis rond €20 miljoen. Twee jaar achtereen zit Nij Smellinghe nu in de rode cijfers. In 2013 een verlies van €2,8 miljoen, in 2014 van €4 miljoen.

Een op vijf heeft probleem

Zoveel andere ziekenhuizen hebben een probleem, is de alarmerende conclusie van BDO in de jaarlijkse rapportage over de financiële staat van de Nederlandse ziekenhuizen. Zowel de vermogens- als de liquiditeitsratio’s staan het meest onder druk. Er is reden voor zorg, vindt BDO, want door het wegvallen van geldstromen van de overheid is het lastiger om de exploitatie op orde te houden.

De situatie is beter dan twee jaar geleden. Maar dat is het beeld van het gemiddelde van de Nederlandse ziekenhuizen. Wie dieper in de cijfers duikt, ziet dat de uitschieters groter zijn dan voorheen. Opvallend is dat het vooral de kleine ziekenhuizen zijn die in het rood staan en dat de grote ziekenhuizen het steeds beter doen.

Krimp

De krimp in de zorgmarkt mist zijn uitwerking niet. Een deel van de ziekenhuiszorg is bovendien in handen gelegd van huisartsen. En daaroverheen komt nog dat zorgverzekeraars meer regie nemen in het aanbieden van zorg. Met selectief contracteren door zorgverzekeraars is er sturing. Het ene ziekenhuis profiteert hiervan, een ander juist niet.

In de zorgsector zijn de marges laag, de risico’s groter en zijn er op dit moment weinig mogelijkheden om met groei meer winst te maken. Bovendien is er vanuit de overheid geen eenduidige beleidsvisie. Veel ziekenhuizen houden rekening met miljoenenheffingen door de overheid vanwege overschrijdingen van het Budgettair Kader Zorg in vorige jaren. Daarbij zou het gaan om een totaal van bijna €1 miljard.

Ziekenhuizen liggen eigenlijk aan het infuus van zorgverzekeraars en banken, is de conclusie van BDO. Ze zijn er zeer afhankelijk van als het gaat om de financiële afwikkeling van zorg, zeker nu ziekenhuizen meer zorg voorschieten. Meer dan in het verleden bepalen verzekeraars, de banken en de Nederlandse Zorgautoriteit de hoogte van de kapitaalslasten.

Banken spelen hierin een bijzondere rol, omdat ze aan ziekenhuizen tegenwoordig een hoger risicoprofiel toekennen. Op de achtergrond speelt ook nog dat banken en zorgverzekeraars een sturende rol vervullen als het gaat om samenwerking en fusie van zorginstellingen. Het heeft alles te maken met lagere scores in liquiditeit en solvabiliteit. Nog een echec als bij De Sionsberg willen ze voorkomen.

Zachte heelmeesters

Jack Thiadens, de op 1 januari begonnen voorzitter van de raad van bestuur van het Antonius Ziekenhuis in Sneek, pakt nu door met de reorganisatie. Hij heeft drie maanden de gang van zaken beschouwd en voert nu een ingrijpend reorganisatieplan door. In 2014 is daar al een eerste begin mee gemaakt, zodat kosten en baten beter in evenwicht zouden komen. Het is nog te veel blijven hangen in het bekende recept van zachte heelmeesters en stinkende wonden.

De ambitie van Thiadens is duidelijk een andere. Hij wil juist investeren om betere zorg te verlenen in Zuidwest Friesland. Hij noemt als voorbeeld het aanbieden van geriatrie als specialisme voor ouderenzorg. ,,Wij willen koersen op een gezonde toekomst voor de Antonius Zorggroep.''

Laatst gewijzigd op 19-04-2015 om 22:29 uur