Haventje Laaksum meet zich met wereldhavens

Laaksum, het kleinste haventje van Europa, heeft een plek te midden van wereldhavens van formaat. Laaksum hoort tot de lievelingshorizonnen.

,,Het licht is er prachtig'', zegt kunstenaar Gerrit Pasman. Heel vaak was hij in Laaksum en heeft hij er getekend en geschilderd. Van hem moest en zou Laaksum dan ook worden opgenomen in een prachtige serie schilderijen in de 31 hotelkamers van Pension Homeland in Amsterdam, op het oude marineterrein vlak naast het Scheepvaartmuseum.

Het is daar de oude officiersmess van de marine die door een paar alternatieve ondernemers, Koen Vollaers en Agniet Helmers, is omgetoverd tot een hotel. Het gebied is heel lang onbekend terrein geweest voor de Amsterdammers. Vollaers: ,,Het was ook op Google Maps een blinde vlek. Niemand kende het, terwijl het dichtbij het centrum lag, aan het Oosterdok vlakbij het Centraal Station. Het is een bijzondere plek van waar onze schepen vertrokken om de wereldzeeën te bevaren.’’ 

Eiland Kattenburg

Het Marineterrein bestaat al meer dan 350 jaar. Het ligt op het eiland Kattenburg dat in 1655 werd aangelegd om er een grote scheepswerf te realiseren. Er werden grote oorlogsschepen gebouwd ter bescherming van de VOC-vloot. In de Gouden Eeuw was Amsterdam de grootste haven ter wereld. 260 jaar lang zijn er schepen gebouwd, daarna hield de werf in 1915 op te bestaan. 

Het gebied wordt nu stapsgewijs ontwikkeld. Het Rijk, eigenaar van de grond, en de Gemeente hebben daartoe een samenwerkingsovereenkomst gesloten. In 2018 zal Defensie (de Marine) het terrein definitief verlaten. Het gebied ademt nog steeds een maritieme sfeer. Langs de kades staan lindebomen, er zijn groene parkjes en sportvelden.

Leven waar je leeft 

Vollaers is gepokt en gemazeld in het tijdelijk ondernemen. Dat is wat hij het liefste doet. Ook was hij betrokken bij festivals als Oerol en The Great Wide Open. ,,We zijn zo’n twintig jaar geleden begonnen bij de Westergasfabriek. Daar hebben we het deze vorm van ondernemen onder de knie gekregen. Ieder jaar werd ons contract weer verlengd. We starten allemaal tijdelijke projecten, ontwikkelen de organisatie en na een jaar of tien, als het project op eigen benen kan staan, trekken wij ons terug.’’ 

Leven waar je leeft is het credo van Vollaers. Hij is niet één van de mensen die zich na een leven lang hard werken wil terugtrekken op een tropisch eiland. ,,Je moet je eigen plek onderhouden zodat er geleefd kan worden. Daar zit beslist een stuk idealisme in, maar filantropen zijn we zeker niet. We springen niet in elk project: de waarom-vraag blijft belangrijk.’’ 

Tijdnood

Kunstenaar Jan Verburg uit Deventer kreeg opdracht de kamers te beschilderen en schakelde, omdat hij in tijdnood kwam, zijn collega Gerrit Pasman uit Zutphen in. Die zorgde ervoor dat het Friese haventje een plek kreeg te midden van wereldhavens van formaat. 

Vollaers heeft Laaksum nog nooit met eigen ogen gezien. Maar dat gaat nu zeker gebeuren. ,,De opdracht die ik Jan meegaf, was Land in Zicht. We wilden graag een aantal van onze lievelingshorizonnen zien. Geschilderd vanuit zee: bijna thuis. Dat gevoel willen wij ook pension Homeland meegeven: een thuisbasis voor de gasten. We hebben Jan een aantal van onze favorieten gegeven, zoals die van Terschelling en Vlieland, waar we graag komen en Jan heeft een aantal zelf bedacht. Daar was ook de haven van Laaksum bij.’’   

Verburg: ,,Het gebouw is ‘no nonsens jaren zestig architectuur’. Daarom heb ik me georiënteerd op de stijl van die tijd. Over de afbeelding van de havens heb ik een grafisch patroon aangebracht à la Corbusier of Malevitcz. Het zijn collage-achtige schilderingen.’’ Omdat Verburg zijn klus niet op tijd af kreeg, schakelde hij kunstenaar Gerrit Pasman (1955) uit Zutphen in. ,,Die kwam met Laaksum op de proppen. Ik kende het haventje, omdat ik daar samen met hem, ooit eens geweest ben.’’ 

Pasman heeft van 1999 tot 2001 in Warns gewoond. Laaksum kende hij goed omdat hij daar veel getekend en geschilderd heeft. ,,Die plek was voor mij een openbaring.’’

Laatst gewijzigd op 21-12-2015 om 22:20 uur