Trein Leeuwarden-Groningen nog heel lang volle bak

Als Friezen verhuizen naar een plek buiten de eigen provincie is dat vaak Groningen. Groningers verhuizen juist het meest naar Friesland, zo blijkt uit recente cijfers van het Fries Sociaal Planbureau. Nog heel veel meer pendelen elke dag op en neer. Voor werk of studie. De treinen zijn overvol.

Vanuit de Randstad bekeken, lijkt het misschien een gewoon, zelfs niet geëlektrificeerd,  regionaal lijntje, maar Leeuwarden-Groningen en vice versa is een spoorverbinding van betekenis. Elke dag reizen meer dan tienduizend mensen per spoor heen en weer tussen beide provinciehoofdsteden of de plaatsen die daar tussen liggen en hun aantal zal volgens verwachting de komende vijftien jaar alleen nog maar groter worden. 

Het zijn werknemers van bedrijven en studenten, maar ook veel scholieren, die maar een klein deel van het traject afleggen om hun school te bereiken. Zo ligt Leeuwarden-Camminghaburen pal bij ROC Friese Poort en kunnen scholieren voor het Nordwin- of  Lauwers College in Buitenpost ook prima gebruik maken van het spoor als ze daar een of twee stations vandaan wonen. 

Extra sneltrein

Volle treinen zijn een plaag in het hele land en ook de reizigers in het Noorden weten er inmiddels over mee te praten. Dat bracht de provinciebesturen, ProRail en het ministerie van Infrastructuur en Milieu er al jaren geleden toe om een Spoorplan Noord-Nederland te laten ontwerpen, dat onder meer moet resulteren in een extra sneltrein tussen Leeuwarden en Groningen en vice versa. De €171 miljoen daarvoor zijn grotendeels afkomstig uit het compensatiepakket voor het afblazen van de Zuiderzeelijn, die van Amsterdam/Schiphol naar Groningen zou leiden.

Je kunt daarbij de vraag stellen wat die snel toegenomen drukte op het spoor veroorzaakt. De NS heeft grote fouten gemaakt bij het aankopen en afstoten van treinstellen, dat is bekend, maar die kwestie speelt niet op deze lijn. Is de druk afdoende te verklaren door het groeiende aantal studenten en scholieren dat in een buurstad of -dorp een (hoge)school of universiteit bezoekt en thuis blijft wonen. Ongetwijfeld zal ook dat een punt zijn. Maar waarschijnlijk speelt in niet geringe mate de sterk toegenomen concentratie van rijksdiensten een rol. 

Spreiding rijksdiensten

Streefde het Rijk in de jaren zeventig nog naar spreiding van diensten over het hele land, tegenwoordig sluit juist het ene grote rijkskantoor na het andere. Heerenveen en Harlingen raakten al eerder bijvoorbeeld de Belastingdienst kwijt, Leeuwarden speelt inmiddels ook geen rol van betekenis meer. Delen van hier verdwenen naar Groningen en Zwolle, zodat Friese werknemers weinig anders rest dan dagelijks vele uren te sporen. In andere delen van het land en bij andere rijksdiensten is de situatie niet veel anders. 

Wie nu bijvoorbeeld als Fries op het Zwolse kantoor van de Belastingdienst werkt, heeft te maken met collega’s die elke dag moeten aanreizen uit een gebied van honderden kilometers, van Leeuwarden tot Enschede en Almere. Dus wie eerst gewoon op de fiets naar zijn werk kon, is nu plotseling gedwongen (trein)forens geworden. Een beleid dat, met de klimaatproblematiek in het achterhoofd, op zijn zachtst gezegd aanvechtbaar is. Zo komen de treinen wel (over)vol.

Kort treintje

Momenteel rijden er tussen Leeuwarden en Groningen twee stoptreinen en één sneltrein per uur. En dat is krap, zo valt steeds meer te merken in het vaak ook nog eens heel korte treintje, dat als enige buiten de overkapping van het Leeuwarder hoofdstation staat. Dat is geen nare streek jegens de Groningers, maar gewoon een gevolg van ruimtegebrek op Leeuwarden CS. 

Dit gaat echter veranderen. In de plannen voor de aanpak van de lijn, staan ook verlenging van de perrons op alle stations aangekondigd, waarbij vooral de ingreep in Leeuwarden opvalt. De overweg aan de Leeuwarder Schrans zal op de schop moeten, omdat de spoorbaan daar dubbelspoor krijgt. Spoor 8 wordt 6 meter richting station verlegd en verlengd, zodat er drie in plaats van twee treinstellen gaan passen, bovendien zal het perron hierdoor toch deels (!) onder de overkapping komen.

Snelheid

Ook tussen Zuidhorn en Hoogkerk wordt het spoor dubbelbaans en in Groningen (Paterswoldseweg) en Hurdegaryp (Rijksstraatweg) zal het autoverkeer straks onder het spoor doorgaan. Wat er nog meer verandert is de snelheid van de treinen tussen Leeuwarden en Feanwâlden en in Groningen tussen Grijpskerk en Hoogkerk. Zo kun je niet alleen vaker tussen beide steden en de tussenliggende stations reizen in langere treinen, maar ook sneller.

Wie vandaag de dag achteloos incheckt in zo’n Arriva-treintje - op beide hoofdstations doorgaans om 21 en 51 minuten over het hele uur voor de stoptreinen en rond tien over het halve uur voor de sneltreinen -, misschien wel moppert over het gebrek aan bescherming tegen de regen op het station, de kortheid van de trein, de hoge bezettingsgraad van de stoelen, de lawaaiige aanwezigheid van anderen, de gangpaden blokkerende bagage, of wat dan ook, zal zich waarschijnlijk niet realiseren dat er hard wordt gewerkt aan verbetering. Want al die genoemde aspecten zijn een direct gevolg van de te korte treinen van nu, die bovendien niet vaak genoeg rijden. 

De veranderingen zijn ook een verbetering als er over een paar jaar tussen Zwolle en Leeuwarden of tussen Zwolle en Groningen weer eens wat aan de hand is op het spoor. Naast de vervangende bussen, waar niemand ooit vrolijk van wordt, kun je dan ook gemakkelijker kiezen voor een noordelijke trein-omweg via de buur-provinciehoofdstad, die je dan niet meer een halve dag kost.

Pas in 2019

Gemakkelijk zijn de aanpassingen voor de nieuwe extra trein niet, want er moet erg veel voor gebeuren. Dat kost handenvol geld en talrijke onderzoeken en daarmee tijd. Dat hebben de betrokkenen dan ook gemerkt. De extra trein komt er, voorzichtig ingeschat, niet voor de tweede helft van 2019 en dat is inmiddels al vier jaar later dan oorspronkelijk gepland.

Voor de tracé’s daadwerkelijk aangepakt gaan worden, moeten omwonenden bovendien kunnen inspreken, moet de geluidsbelasting worden bekeken en is het belangrijk extra veiligheidsmaatregelen te overwegen, voor als de treinen op hogere snelheid gaan rijden. Maar dan heb je ook wat.

Laatst gewijzigd op 23-12-2015 om 09:24 uur